چیدمان و متریال
هر چند آشپزخانه یک محل کار در داخل خانه است ، ولی اتاقی است که کدبانوی خانه بیشتر اوقات خود را در آن سپری می کند ، بنابراین طراحی آن باید در نهایت دقت انجام پذیرد.
طراحی آشپزخانه ، نحوه استقرار کابینت ها و لوازم باید بر حسب استاندارد بوده که ضمن این که مقدار فضای چرخش و تردد را کاهش می دهد ، فضای کافی برای حرکت آزادانه را فراهم می سازد . در صورت امکان ، کار به حالت ایستاده باید به حداقل رسیده و وضعیت نامناسب بدن برحسب کار ، ارتفاع وسایل و اندازه بدن فرد کاهش یابد. تامین روشنایی مناسب سطوح کاری امر مهمی محسوب می شود. نحوه چیدن وسایل آشپزخانه باید به گونه ای باشد که فرد در هنگام کار از راست به چپ حرکت کند ، این کارها عبارتند از :
استفاده از سطوح نگهداری وسایل / تدارک مواد غذایی / آشپزی ، پخت و پز / شستشوی ظروف در سینک و آبگیری.
سینک های ظرفشویی و سینی آبگیری ظروف یا آبچکان باید مناسب با داخل کابینت ها باشند چون در داخل این کابینت ها می توان یک سطل زباله ، ماشین ظرفشویی و چیزهای دیگر را جای داد . استفاده از سینک های ظرفشویی دو لگنه مناسب تر است چون از یک طرف آن آبگیری ظروف و از طرف دیگر برای قراردادن ظروف کثیف استفاده می شود . ماشین ظرفشویی باید در طرف راست یا چپ سینک قرار بگیرد.
وجود دستگاه مکش هوا در بالای اجاق الزامی است هود های مکنده برای این کار مناسب هستند . این سیستم با وجود حفره ای رو به بیرون نسبت به سیستم های چرخشی یا همان هواکش بیشتر کارآمد بوده و مورد توجه عموم واقع می شود .
در هنگام طراحی و نقشه کشی به منظور ایجاد فضای کافی برای نگهداری و ذخیره مواد در آشپزخانه باید به ابعاد کابینت ها و لوازم داخل آنها توجه کرد . اجاق های گازی و برقی مدرن رومیزی باید طوری چیدمان شوند که متناسب با لوازم دیگر بوده و در مجموع باعث سهولت روند کار در آشپزخانه گردند . بهترین طراحی که دارای کارایی بالایی است طراحی است که سینک ظرفشویی با اجاق گاز فاصله ای داشته باشند . اما با فاصله مناسب و در امتداد یکدیگر قرار گیرند . این عمل فضای بسیار مناسبی برای آماده کردن غذا می دهد و همچنین جای مناسبی برای انباشته کردن ظروف چینی ، برای شستشو قرار می دهد .
مرسوم است که جای سینک را زیر پنجره قرار داده تا هم لوله کشی آن راحت تر باشد و هم برای استفاده کننده منظره زیبایی فراهم شده باشد ، معمولا در این نوع طراحی از آبچکان هایی استفاده میشود که بر روی سینی سینک ظرفشویی قرار میگیرند که باعث میشود آب روی سطوح دیگر نریزد و اجزای مورد استفاده آسیب کمتری از آب و املاحی که به همراه آن وجود دارد می گیرد و نیز می توان در آبچکان برای خشک نمودن میوه ها نیز از آن بهره برد .
باید برای تهیه غذا روی سطح کابینت های زمینی جای کافی وجود داشته باشد و در چنین محیطی ضروریست پریز به حد کافی وجود داشته باشد یعنی برای هر منطقه کاری و آماده سازی مواد غذایی یک جفت پریز تعبیه گردد .
برای سهولت دسترسی افراد به داخل کابینت ها جهت باز شدن درب ها بر خلاف جهت حرکت شخص در آشپزخانه طراحی میشود، البته در صورت کوچک بودن فضای آشپزخانه نصب درهای کشویی و تاشو چون در هنگام باز شدن فضای چندانی اشغال نمیکنند، توصیه میشود .
مثلث کار در آشپزخانه
در طراحی آشپزخانه ، باید به چهار کاربرد اساسی که قبلا" هم اشاره کردیم توجه کرد.
انبار: یا همان محل نگهداری مواد که بخشی در یخچال و بخش دیگر در یونیت های ایستاده جای میگیرد، لوازم و ظروف که مثلما" یونیت های زمینی و دیواری محل نگهداری آنها می باشد.
آماده سازی غذا: محل و سطحی که مواد غذایی برای طبخ آماده می شوند و کارهایی همچون شستشو ، خرد و مخلوط کردن مواد در آنجا صورت می پذیرد.
پخت و پز: لوازمی که طبخ غذا را انجام می دهند مانند : محل اجاق گاز ، فر ، ماکرو ویو و ...
صرف غذا: محل صرف غذا می تواند برروی میز و کانتر آشپزخانه باشد .
در واقع در طراحی هر آشپزخانه صرف نظر از کوچک و بزرگ بودن وسعت و یا باز و بسته بودن سیستم آن، باید تمام این فاکتور و یا حداقل 3 فاکتور اول در نظر گرفته شود . علت حذف راحتر فاکتور ( محل صرف غذا ) نیز رابطه مستقیم آن با وسعت و شرایط محیطی مکان است. بعبارت دیگر مثلث کار آشپزخانه از سه راس نگهداری، شستشو و پخت و پز تشکیل می شود.
انواع آشپزخانه ها از لحاظ نقشه:
مطالعه این بخش برای افرادی که می خواهند از گالری تصاویر ایده بردارند به شدت توصیه میشه زیرا که به سادگی شما میتوانید وجه تشابه میان آشپزخانه خود را با دیگر تصاویر پیدا و تفکیک فرمایید.
آشپزخانه ها را از لحاظ نقشه نیز به شش نوع تقسیم می کنند :
شکل U: کابینت های دو سوی دیوار با یک ردیف کابینت در انتها به هم متصل می شوند .
شکل L: کابینت ها در دو سو با زاویه 90 درجه و متصل به هم قرار دارند .
شکل G: ترکیبی از حالت شکل U و جزیره ای که جزیره آن به ردیف کابینت ها متصل است .
شکل Island: علاوه بر کابینت هایی که برروی دیوار قرار دارند کابینتی جدا که بیشتر به شکل مربع یا مستطیل می باشد در وسط آشپزخانه قرار دارد و بر روی آن سینک و اجاق گاز و ... نصب میشود .
شکل راهرویی ( Corridor ): کابینت در دو سمت و به موازات هم قرار دارند .
شکل خطی ( Linear ): کابینت برروی یک ساید دیوار نصب می شود و در ارتباط با هم هستند .
با این تقسیم بندی هر آشپزخانه ای را با توجه به موقعیت قرار گیری در ساختمان و همچنین ویژگی خاص آن به یکی از مدل های یاد شده می توان طراحی کرد . گذشته از فرم اصلی فضاء کابینت و قفسه بندی نیز در هر یک از انواع فوق جایگاه ویژه ای دارد ، ضمن آنکه سبک زندگی و سلیقه افراد فاکتور مهمی در انتخاب نوع مناسب چیدمان و طراحی آشپزخانه محسوب می شود ، ساخته شود.
معمولا" آشپزخانه باید به درب خانه ، محل بازی بچه ها ، درب حیاط دید داشته باشد و از لحاظ داخلی متناسب با نهارخوری و اتاق پر مصرف یا که امکان مشاهده قسمت های دیگر خانه را فراهم می کند . آشپزخانه ای که به ما امکان نزدیک بودن و معاشرت با اعضای خانواده و دوستان نزدیک و تهیه هم زمان غذا را میسر میکند اپن (Open ) می نامیم که یکی از راه حل هایی است که امروزه کار طراحان را ساده کرده است و نیز مورد توجه متقاضیان قرار می گیرد .
رنگ در آشپزخانه:
آشپزخانه ای که از سوی نامگذاران قلب خانه لغب گرفته است ، اگر از یک رنگ آمیزی و چیدمان معمولی برخردار باشد هیچ تاثیری جز خستگی و کثالت بر روح افراد خانه به ویژه خانم ها نخواهد داشت اگر کمی با دقت و حوصله به این موضوع بنگرید متوجه خواهید شد که چرا این سال ها حضور خانواده ها در رستوران ها پر رنگ تر از سابق شده است و مطمعننا" علت به مرز نهایت رسیدن فروش مراکز تهیه غذا را خواهید فهمید وقتی کدبانوی منزل مجبور به کار در یک آشپزخانه بدونه رعایت اصول اولیه و غیر قابل جذاب است ، چگونه میتواند برای پخت وپز حوصله و از ابتکارات خود استفاده نماید.
نور عاملی است که بوسیله آن رنگ ها مشاهده میشوند رنگ ها هر کدام پیام ، حالت و خصوصیتی خاص دارن . رنگ ها بیان کننده شخصیت اشخاص و رساننده پیام های مختلفی هستند . آگاهی از این مسائل باعث میشود که برای احساس درونی مان از ابزار درست استفاده کنیم میتوان با ارائه یک رنگ خاص در آشپزخانه یا جابجایی رنگ ها و در کنار هم قرار دادن آنها احساس و اندیشه درونی مان را به بیننده انتقال داد . اصولا" رنگ وسایل آشپزخانه باید مناسب و آرام بخش باشد . در بکار گیری رنگ ها حتما" به چرخه رنگ ها توجه کاملی داشته باشید اگر از قوانین آنها پیروی نکنید رنگ ها آسیب جدی به شما وارد خواهند ساخت اگر دارای آشپزخانه تاریکی هستید قطعا" میخواهید که روشنتر و دارای عمق بیشتری جلوه کند پس از رنگ های روشن مانند : سفید استفاده کنید . رنگ های نارنجی ، قرمز ، زرد و سبز حس زنده بودن و شکوه را برای کابینت آشپزخانه به ارمغان میاورند .
نور در آشپزخانه:
برای تزئین از نور طبیعی و مصنوعی استفاده میکنیم پنجره در ارائه نور طبیعی به آشپزخانه از اهمیت زیادی برخوردار است معمولا پنجره میتواند در صورت مشرف بودن به فضای سبز یکی از تابلو های آشپزخانه باشد. پنجره رابطی است بین آشپزخانه و فضای خارج که بهتر است در مقابل منظره ای زیبا قرار داشته باشد و اگر از نور کامل و طبیعی خورشید که گستردگی و کیفیت آن قابل مقایسه با نورهای دیگر نیست صرف نظر کنیم . استفاده از نور آبی مصنوعی و چراغ های روشنایی به نیازی ضروری و همیشگی تبدیل شده است بخصوص نقش نورپردازی در معماری داخلی بسیار مهم و جذاب مینماید با افزایش کارایی های صنعت برق و امکانات تکنولوژیکمربوط به آن استفاده از محصولات وابسته به آن نیز رشد چشمگیری داشته است چنانکه باید اذعان داشت روشنایی راه را برای یک تحول در شناخت و طراحی معماری باز کرده است این محصولات که مشتمل بر انواع چراغ ها و سیستم های روشنایی هستند ابزار اصلینور پردازی را تشکیل میدهند با تنوع این ابزار طراحان با مسئله ای مواجه میشوند و آن انتخاب صحیح وسیله نوری و تعیین محل مناسب برای آن است چنین مشکلی پیچیده تر از تامین کمی نور است اگرچه لامپ های عریان قادرند نیازهای کمی نور را به آسانی مرتفع کنند ، واضح است که جنبه های دقیق تامین آسایش و نکات ظریف زیبایی شناسی از عهده این وسایل ساده برنمی آید در حقیقت گره کار در تهیه و تامین نور نیست بلکه تنظیم منابع نوری برای خلق محیط مناسب بصری مسئله اصلی است . قابلیت دید در ناحیه تامین روشنایی مهمترین نیاز استفاده کننده در محیط است این قابلیت به عواملی بستگی دارد که بعضی از آنها اشاره میکنیم شدت روشنایی و حفظ آن - کنترل خیرگی چشم - انعکاس ناخواسته - محل قرارگیری چراغ ها - انتخاب روشنایی مستقیم و غیر مستقیم .
به 2 تصویر زیر توجه فرمایید با اینکه کابینت ها در هر دو یک ساختار دارن ولی رنگ و نور هر یک را دارای فضای خاص خود کرده است .
در پایان به امید اینکه مطالب گفته شده در این مبحث مورد استفاده شما عزیزان قرارگرفته باشد گروه تولیدی کابینت آشپزخانه تعاون با بهره گیری از علم روز و متد جدید بهترین طراحان میتواند در امر طراحی، ساخت و اجراء کابینت آشپزخانه شما در خدمتتان باشد .